Enerji Sektöründe Fiziksel Varlık Yönetimi Konferansı 2021 Bildirisi Yayında!

Ayhan Özyıldız - Termik Santraller Direktörü, Enerjisa Üretim 
Murat Eröz - Varlık Yönetimi ve Sürdürülebilirlik Lideri, Enerjisa Üretim

Konferansın gerçekleştirildiği Spektrum Akademi’nin bilgilerin keşfedildiği ve keyifle paylaşıldığı bir yer olarak tasarlandığı belirtilmiştir.

Enerji sektöründe özellikle 1990lı yıllardan itibaren olan gelişmeler, bu gelişmelerin sektöre ve yatırımlara etkileri ile birlikte fiziksel varlık yönetiminin önemi üzerinde durulmuştur. Sektördeki yıkıcı dönüşümün 4 bacağı olan dijitalleşme, libarelleşme, karbonsuzlaşma ve merkezsizleşme ile fiziksel varlık yönetimindeki değişim ve oluşan beklentilerin özellikle sektör paydaşlarının ortak platformda bilgi alışverişi ortamını neden gerektirdiği ve konferanstan beklentilere değinilmiştir. 

Cem Aşık - Başkan, Elektrik Üreticileri Derneği 

Elektrik üretim sektöründe fiziksel varlık yönetiminden beklentinin, kurumsal kaynak yönetiminden fiziksel varlık yönetimi performansı yönetimine evrilmesi ile birlikte, risk, olay ve toparlanma yönetimini kapsaması üzerinde durulmuştur. Yıl içerisinde yaşanan orman yangınları ve sel felaketleriyle birlikte, fiziksel varlık yönetiminde koordine felaket yönetiminin de gündeme geldiği belirtilmiştir. Dijitalleşme ile siber güvenlik faaliyetlerinin de fiziksel varlık yönetiminin bir boyutu haline getirilmesi ve endüstriyel IoT cihazlarının planlamanın içerisine dahil edilmesi sonucu izleme ve analiz kabiliyetinin artmasının gündeme geldiği belirtilmiştir. Tüm bu gelişmeler ve büyük boyutta üretilen veri ile bu metanın da bir varlık olarak ön plana alınması gelişmelerine değinilmiştir.

Andy Watts - Yönetici Genel Müdür, Varlık Yönetimi Topluluğu

Fiziksel varlıkların hizmet ettiği amacın ortaya konularak bunun görevleri, oluşturulan strateji, ortaya koyduğu değer ile bunun paydaşlara sunumunun döngüsel olarak nasıl işlediği anlatılmıştır.

Özellikle toplum ve çevre konusundaki son gelişmeler ve hassas noktalar göz önünde bulundurulduğunda varlıkların işletilmesi ve bunun için alınan yatırım kararları günden güne değişmiştir. Varlık Yönetimi Sisteminin uygulanması ile varlıklardan elde edilen değerin ve olgunlaşmanın yıllar boyunca hızla arttığı gösterilmiştir. Özellikle İngiltere’de demiryolu, elektrik ve gaz dağıtım sektöründeki şirketlerin gönüllülükle uyguladığı bu sistematik yaklaşımın, düzenleyici kuruluşların regülasyon ve teşvik mekanizmaları sayesinde olgunluk seviyelerine olan katkılarına değinilmiştir.

Varlık Yönetiminde elde edilebilecek olgunluğa etkisi olan üç tane kriterden bahsedilmiştir: Sistemlerin kritikliği, varlık portföyünün ölçeği ve kompleksliği ve sektörün volatilitesi. Tüm bu çalışmaların bütününde IAM topluluğunun aldığı görev ve sunduğu ağın organizasyonlara faydası üzerinde durulmuştur.

Mehmet Salih Özgür - Merkezi İşletme, Kontrol, İzleme ve Geliştirme Lideri, Enerjisa Üretim

Enerjisa Üretim’ in kurmuş olduğu Merkezi İşletme, Kontrol, İzleme ve Geliştirme departmanının kuruluş kararının nasıl alındığı, hangi işlevleri gerçekleştirdiği ve organizasyona sunduğu değerden bahsedilmiştir. Bunun dışında merkezi işletme ve kontrol ile birlikte yürütülen performans izleme çalışmalarının nasıl ilerlediğini ve neyi kapsadığı üzerinde durulmuştur. Türkiyenin ilk ISO 55001 sertifikalı merkezi kontrol odası olan Senkronun Varlık Yönetimi yaklaşımıyla risk ve değişimi nasıl yönettiği anlatılmıştır. Konuşmanın sonunda Microsoft Hololens teknolojisi ile konferans katılımcılarına Senkron Kontrol Odasının tanıtımı yapılmıştır. 

Doç. Dr. Göknur Arzu Akyüz - THK Üni.
Dr. Veysel Türkel - Sakarya Üni.
Dr. Ezgi Avcı - Orta Doğu Teknik Üni.
Yusuf Turhan - Teknik Risk ve Fiziksel Varlık Yönetimi Çözüm Ortağı, Enerjisa Üretim

Fiziksel varlık yönetim sistemi konusunda yürütülen akademik çalışmaların gelişim süreci ve bunların sektörlere olan etkileri üzerinde durulmuştur. Elde edilen veriler ve yapay zeka mekanizmalarının fonksiyonelliğinin artması ile birlikte, kendiliğinden öğrenen sistemlerin fiziksel varlık yönetimine entegrasyonuna değinilmiştir. Elde edilen bu verilerin karar alma aşamalarına “analitik uygulamalar” vasıtasıyla dahil edilmesi ve olgunluk seviyesi konuşulmuştur. 

Panelin ikinci turunda fiziksel varlık yönetiminde varlık yaşam döngüsünde maksimum değeri elde etmek için sektörde hayata geçirilen uygulamalar konusunda bilgi verilmiştir. Özellikle akademik uygulamalar konusunda ham verinin önemi ve sektördeki AR-GE çalışmalarında paydaş olmasının faydalarına değinilmiştir. Akıllı işbirliği sistemleri ile birlikte sektör içerisinde oluşturulan güçlü bir ekosistemin, fiziksel varlıklarından maksimum değer elde edilmesi konusunda sağlayacağı faydalar ve bu konuda yürütülen akademik çalışmalar ve teknolojik gelişmelere değinilmiştir

Bülent Harput - Güneydoğu Avrupa Satış Müdürü,GE Digital
Anıl Kurbanoğlu - Kontrol Satış Müdürü,Siemens
Berkay Kurtaran - Kurumsal Mimar ve Mentör, Enerjisa Üretim
Ali İnal - Bilgi Teknolojileri Direktörü,Enerjisa Üretim

Panel, son zamanlarda gündemde olan dijital ikiz kavramı, dizayn aşamasından başlayıp fiziksel varlıkların operasyon ve bakımından elde edilen ham verilerin toplanmasıyla devam eden sürecin sanal ortamda mevcut ekipman veya sistemlerin sanal ikizlerinin oluşturulmasına kadar gerçekleşen çalışmaları ve alınan aksiyonları konu almıştır. Burada bu noktada çözüm sağlayan tesis kurumsal kaynak yazılımlarının geçmişten gelen bilgi birikimiyle nasıl evrildiğini ve bu noktaya gelene kadar hangi aşamalardan geçtiği ve alınması gereken yol ortaya konulmuştur. Tesis işletmecisi olan Enerjisa Üretimin bu yazılımların yanı sıra bünyesinde yaptığı çalışmalar ve düzenli veri akışını nasıl sağladığı, yararlanılan metotlar ve yöntemler üzerinde durulmuştur. Dijital ikiz kavramının bütüncül yaklaşımında, kurulan stratejiden alınacak taktiksel aksiyonlara kadar olan geniş perspektifte yaklaşım gerekliliği, sistemin kurulum metodolojisi, gereklilikler ve yakın dönemde beklenen gelişmeler konusunda paylaşım yapılmıştır. 

Eyüp Hamdi Kabasakal - Teknik Müdür, ICAS Uluslararası Uygunluk Değerlendirme Servisi A.Ş. 

ISO 55001 Varlık Yönetimi standardına kurumların hangi kapsamda neden ihtiyaç duyulduğu ile ilgili başlayan sunumda; standardın bütünsel yaklaşım kapsamında strateji ve faaliyet uyumluluğu, optimum maliyet ve fayda dengesi ile birlikte değişim yönetiminin bütüncül yaklaşımı sayesinde etkin kaynak yönetimi, şeffaflık ve kurumsal tutarlılık sağladığının üstünde durulmuştur. Yönetim sisteminin ana bileşenleri ve kurulan sistemin işleyiş mekanizmalarına değinilmiştir. Bu işleyiş mekanizmasında bulunan Organizasyon & İnsan, Strateji & Planlama, Operasyon & Bakım, Risk & Gözden Geçirme fonksiyonlarının işlevlerinin üzerinden geçilmiştir. Sunumun son kısmında sistemin kullanımı ve şirketlere faydaları konusunda dünyadan örnekler sunulmuştur. 

Doç. Dr. Evrencan Özcan - Yönetici Kurucu Ortak, Labornia Enerji
Pınar Atakan - Hidroelektrik Santraller Proje Yönetim Eksperi, Enerjisa Üretim

Enerjisa Üretim bünyesindeki 16 Hidroelektrik santrali kapsayan öngörülebilir ve optimize edilmiş bakım stratejisi için gerçekleştirilen Hubble projesinin detayları konusunda bilgi verilmiştir. Çalışmanın kilometre taşları olan kritiklik analizi, standardizasyonu sağlayan ekipman ağaç yapısı ve veri dijitalizasyonu, bakım hafızası oluşturma ve durum izlemesini kapsayan dijitalizasyon adımlarından bahsedilmiştir.

Sunumun ikinci bölümünde kritiklik analizi kapsamında yapılan çalışmanın hem akademik hem de sektörel yönü üzerinde durulmuştur. Genel metodoloji özelinde bulanık karar algoritmasından bu çalışmada nasıl yararlanıldığı ve uzman görüşlerine başvurulma ve elde edilen bu ham bilginin nasıl anlamlandırıldığının detayları paylaşılmıştır. 

Zülküf Rohat Palaoğlu - Merkez Atölyeler Başmühendisi, TÜPRAŞ
Kemal Tuncer - Yapım İşleri ve Baraj Emniyeti Çözüm Ortağı,Enerjisa Üretim
Arif Aydın - Jeolojik Risk Yönetimi Eksperi, Enerjisa Üretim
Ersöz Erdoğan - Yapım İşleri ve Baraj Emniyeti Mentörü, Enerjisa Üretim 

Endüstriyel tesislerde yaygın olarak uygulamaları bulunan kestirimci ve önleyici bakım konseptinin temelinde bu varlıkları izleyebilmek ve elde edilen verileri değerlendirebilmek yatmaktadır. Panelde mekanik, elektrik ve elektronik ekipmanlara kıyasla izleme teknolojileri daha sınırlı olan inşaat varlıklarında bu bakım stratejisinin farklı endüstriyel yapılarda nasıl yürütüldüğü üzerinde paylaşımlarda bulunulmuştur. Tüm bu konseptin rafinerideki inşaat varlıklarında, hidroelektrik santrallerde barajlarda ve maden sahasının bütününde jeolojik olarak hayata geçirilmesi sürecinde nasıl bir insan kaynağı ve teknolojiden yararlanıldığı konularına ve detaylarına değinilmiştir. Yasal zorunluluk olmadan hayata geçirilen bu faaliyetlerde sektördeki öncü rolü ile iki paydaşın regülasyonlar ve standartlar konusundaki beklentileri de ortaya konulmuştur. Panelde son olarak teknolojik gelişmelerin bu çalışmalar kapsamında kısa ve uzun vadede sağlayabileceği etki ve faydalar ortaya konulmuştur.

Gözde Açıkalın Genç - Çevre, Sosyal, Güvenlik Müdür Yardımcısı, Limak Hamitabat Elektrik Üretim A.Ş.
Şevki Tandoğan - İşletmeler Müdürü, Borusan EnBW Enerji
Ayhan Özyıldız - Termik Santraller Direktörü, Enerjisa Üretim
Murat Eröz - Varlık Yönetimi ve Sürdürülebilirlik Lideri,Enerjisa Üretim

Dünyayı 2019 Aralık ayından beri etkisi altına alan COVID19 pandemisi emek yoğun sektörlerden biri olan elektrik üretimini de yakından etkilemiştir. İşletme ve bakım stratejisi, çalışma kültürü üzerine değişimler gerektiren bu süreçte farklı teknolojilerden elektrik üreten sektörün üç önemli temsilcisinin aldığı aksiyonlar, geliştirdiği uygulamalar ve bu dönemde alınan dersler özelinde tartışılmıştır. Gerçekleştirilen faaliyetlerde son derece önemli olan lojistik, konaklama, gıda hizmetleri, sosyal mesafe ve izolasyon gibi günlük hayat faaliyetlerinin pandemi döneminde nasıl yönetildiği üzerinde durulmuştur. 

Prof. Dr. İskender Gökalp - Makine Mühendisliği Öğretim Görevlisi, ODTÜ

İklim krizi çerçevesinde karbonsuzlaşma hedefleri arasında kritik bir rolü olması beklenen hidrojen elde etme ve kullanma üzerine gerçekleştirilen sunumda geçmişten günümüze yapılan çalışmalar gerçekleştirilen oturumda yer almıştır. Sadece teknolojik ve teknik yönü olmayan bu dönüşüm çerçevesinde hükümetlerin ve kurumların rolü, kurulması gereken strateji ve kısa dönemde alınabilecek aksiyonlara değinilmiştir. Bu kapsamda hem tarihteki havagazından doğalgazına dönüşüm örneği, hem de Avrupa Birliği’ nin yakın dönemde hazırladığı Hidrojen Stratejisi’ nin üzerinden geçilmiştir. 

Çağrı Bahadır - İşletme Güvenirliği Baş Uzmanı, TÜPRAŞ
Ömer Geçili - Bakım ve Teknik Destek Müdürü, Sanko Enerji
Halit Emiroğlu - Termik Santraller Bakım Planlama Müdürü, Enerjisa Üretim
Dr. Rufi Özgür - Tufanbeyli Mekanik Bakım Müdürü, Enerjisa Üretim

Artan enerji ihtiyacı ve yüksek rekabet, enerji sektörü paydaşlarının sürdürülebilir operasyon ve yüksek emreamadeliği sağlama konusunda çalışmalar yapmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda yürütülen çalışmalardan bir tanesi de, kısa ve uzun vade bakımların ticari şartlar da değerlendirilerek planlanıp optimize edilmesidir. Panelde günlük bakım planlamadan, birkaç yılı kapsayan büyük bakım planlamasına kadar süreçlerin, enerji sektörünün önde gelen organizasyonları tarafından nasıl yönetildiği ve bu alanda sağlanan gelişmeler konu alınmıştır. Çok yönlü yaklaşım gerektiren planlama aşamalarında önceliklendirmenin yürütülmesi, performans değerlendirmesi, süreçlerin ve dokümantasyonun oluşturulması ve teknolojik gelişmelerden yararlanılması gibi birçok detay tartışılmıştır. 

Cihad Sarı - Çambaşı HES Yöneticisi, Enerjisa Üretim 

Enerjisa Üretim hidroelektrik santraller portföyünde bulunan Çambaşı Santrali’ nde 2020 Nisan ayında üst üste gelen ikaz sistemi arızalarının teknik olarak incelenmesi, verilerin analiz edilmesi ve aksiyon belirleme sürecini konu alan sunum yapılmıştır. Kök neden analizi sonucunda ortaya çıkan farklı PLC kontrolcülerinin aynı barayı kontrol etmeye çalışması, limit alarmı gelmeden sistemi durduran sinyalin varlığı, trafo kademesinin sezonluk optimum gerilimlere ayarlanmaması gibi nedenler ortadan kaldırılmıştır. Titiz bir ekip çalışması ile kronik sorunların nasıl giderildiği ortaya konulmuştur. 

Hasan Açıkbaş - Tufanbeyli Elektrik – I&C Bakım Müdürü, Enerjisa Üretim 

Orta Gerilim Hücre manevralarının daha emniyetli hale getirilebilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliği çerçevesinde önem arz eden bir konudur. Çekmecelerde iç imkanlarla yapılan revizyonla belirlenen bir şarta bağlı olarak operatör ve ekipman güvenliği daha yüksek seviyeye çıkarılabilir. Bu amaçla gerçekleştirilen çalışmada, Tufanbeyli Santralinde bulunan Orta Gerilim Hücrelerinde manevra durumunda kesici sürme mekanizmasına ulaşımı sağlayan krank yuvasının kontrol edilebilir hale gelmesi sağlanmıştır. İlgili ekipmanı devreye almak için kesicinin test pozisyonundan servis pozisyonuna alınması veya devreden çıkarmak için servis pozisyonundaki kesicinin test pozisyonuna alınması işlemleri esnasındaki manevra ihtiyacı, imalatı ve montajı farklı ekiplerin beraber çalışmasıyla gerçekleştirilen RL3 bobinli elektromekanik kilitlemeye bağlı hale getirilmesinin detayları ortaya konulmuştur.

Prof. Dr. Mustafa Sarı - Denizcilik Fakültesi Dekanı, Bandırma 17 Eylül Üni.

Özellikle 2020 yazında sıklıkla gündeme gelen ve deniz kenarındaki elektrik üretim santralini etkileyen müsilaj problemi ile birlikte iklim değişikliğinin denizleri nasıl etkilediği gözler önüne serilmiştir. Gerçekleştirilen sunumda denizlerin dünya ve yaşam için önemi ortaya konulmuş, deniz ekosistemi tanıtılmıştır. İklim değişikliğinin deniz yaşamına olan etkisinin üstünde durularak enerji sektörüne bu konuda farkındalık sağlanması amaçlanmıştır.

Abdullah Özdemir - Rüzgar Santralleri İşletme Amiri, Enerjisa Üretim 

Rüzgar santralleri yeşil enerji dönüşümünde rol alan teknolojilerde ilk sırada gelmektedir. Operasyon sürekliliğinin sağlanması için de santralin en önemli bileşenlerinden biri olan türbin kanatlarının yakından izlenmesi, hasar durumunun gözlenmesi oldukça önemlidir. Yapısı gereği oldukça yükseklerde bulunan türbin kanatlarını yakından muayene etmek hem duruş hem de vinç kurulumu gibi lojistik zorluklar getirmektedir. Bu zorlukların üstesinden gelmek için ground-based adı verilen teknik ile ilk önce telefoto lens ile belli mesafelerden görüntüler alınmaktadır. Bir sonraki aşamada ise alınan görüntüler ışığında detaylar için drone çekimleri yapılmaktadır. Yararlanılan bu teknikler ile elde edilen fotoğrafları makine öğrenmesine dayalı görüntü işleme algoritması kullanılarak analizlerinin yapılması konusundaki ön çalışmalar ve hedeflenen faydalar ortaya konulmuştur. 

Dr. Kahraman Çoban - Bandırma Santrali Proses İzleme ve Ar-Ge Çalışmaları Müdür Yardımcısı, Enerjisa Üretim

Bandırma-1 Doğalgaz Kombine Çevrim Santralinin 930.6 MW’lık kurulu gücünü 2 adet gaz türbini ve 1 adet buhar türbini oluşturmaktadır. Santralin devreye girme sürecinin iki ana aşamasından ilki olan, bir gaz türbini ile beraber buhar türbininin devreye girme süreci, baştan sona proses veri analizleri üst limit değerlerine göre yapılarak incelenmiştir. Bu süreç içerisinde atık ısı kazanının potansiyel buhar enerjisi optimizasyonu, buhar türbini devir alma hızının yükseltilmesi ve buhar türbini start izni şartlarından olan HP buhar sıcaklık kriterinin esnetilmesi sonucunda Santral Sıcak Start devreye girme süreci 2 yılda % 35.2 oranında iyileştirilmiştir. Yapılan bu çalışmanın teknik detayları ve elde edilen kazanımlar sunumda ortaya konulmuştur.